Działanie fluorochinolonów
Fluorochinolony działają poprzez hamowanie enzymów bakteryjnych niezbędnych do syntezy DNA:
- Gyrazy DNA (topoizomeraza II) i topoizomerazy IV.
Blokada tych enzymów prowadzi do zakłócenia procesu replikacji DNA, co skutkuje śmiercią bakterii. Dzięki temu fluorochinolony są efektywne zarówno przeciwko prątkom szybko, jak i wolno dzielącym się.
Wskazania do stosowania w gruźlicy:
- Gruźlica wielolekooporna (MDR-TB) – oporność na izoniazyd i rifampicynę.
- Gruźlica szeroko oporna (XDR-TB) – w połączeniu z innymi lekami drugiego rzutu.
- Nietolerancja lub przeciwwskazania do stosowania leków pierwszego rzutu.
- Gruźlica pozapłucna, szczególnie w trudnych do leczenia lokalizacjach, takich jak ośrodkowy układ nerwowy.
Najczęściej stosowane fluorochinolony:
- Lewofloksacyna:
- Często wybierana jako pierwszy fluorochinolon w leczeniu MDR-TB.
- Dawkowanie: 750–1000 mg raz dziennie, w zależności od masy ciała i stanu pacjenta.
- Moksyfloksacyna:
- Wyższa aktywność wobec prątków gruźlicy w porównaniu do lewofloksacyny.
- Dawkowanie: 400 mg raz dziennie.
- Ofloksacyna:
- Rzadziej stosowana w gruźlicy ze względu na niższą skuteczność w porównaniu z moksyfloksacyną i lewofloksacyną.
- Dawkowanie: 800 mg na dobę w dwóch dawkach podzielonych.
Schematy leczenia:
Fluorochinolony są stosowane w ramach terapii skojarzonej z innymi lekami przeciwgruźliczymi. W zależności od typu oporności gruźlicy i ogólnego stanu pacjenta, leczenie może obejmować kombinacje z lekami takimi jak:
- Bedaquilina,
- Delamanid,
- Amikacyna,
- Cykloseryna,
- Klofazymina.
Czas leczenia gruźlicy opornej przy użyciu fluorochinolonów wynosi zazwyczaj 18–24 miesiące, w zależności od odpowiedzi klinicznej i mikrobiologicznej.
Działania niepożądane:
Fluorochinolony są ogólnie dobrze tolerowane, ale mogą powodować działania niepożądane, które należy monitorować:
- Zaburzenia przewodu pokarmowego:
- Nudności, biegunka, bóle brzucha.
- Działania neurologiczne:
- Bóle głowy, zawroty głowy, bezsenność.
- Rzadziej: drgawki, neuropatia obwodowa.
- Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe:
- Ból mięśni i stawów.
- Ryzyko zapalenia lub pęknięcia ścięgna, szczególnie u osób starszych.
- Zaburzenia sercowo-naczyniowe:
- Wydłużenie odstępu QT w EKG, co może prowadzić do arytmii.
- Reakcje alergiczne:
- Wysypka, świąd, rzadziej reakcje anafilaktyczne.
Przeciwwskazania:
- Nadwrażliwość na fluorochinolony.
- Ciąża i karmienie piersią (chyba że korzyści przeważają nad ryzykiem).
- Dzieci i młodzież – fluorochinolony mogą wpływać na rozwój chrząstki, dlatego stosuje się je w tej grupie wiekowej tylko w sytuacjach szczególnych.
- Pacjenci z wydłużonym odstępem QT lub przyjmujący leki, które mogą wydłużyć ten odstęp.
Monitorowanie leczenia:
- Badania kontrolne EKG – w celu monitorowania odstępu QT, szczególnie u pacjentów z grupy ryzyka.
- Funkcja wątroby i nerek – fluorochinolony są metabolizowane w wątrobie i wydalane przez nerki, dlatego należy dostosować dawkę u pacjentów z niewydolnością tych narządów.
- Ocena neurologiczna i mięśniowo-szkieletowa – w przypadku pojawienia się objawów neuropatii lub bólu stawów/ścięgien.
Podsumowanie:
Fluorochinolony, takie jak lewofloksacyna i moksyfloksacyna, są kluczowe w leczeniu opornych postaci gruźlicy. Ich skuteczność wynika z bakteriobójczego działania na prątki gruźlicy. Wymagają jednak ostrożnego stosowania, ze względu na potencjalne działania niepożądane i konieczność długiego leczenia. Włączenie fluorochinolonów do terapii znacząco poprawia rokowanie pacjentów z wielolekooporną gruźlicą, szczególnie w połączeniu z nowoczesnymi lekami i starannym monitorowaniem klinicznym.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz